به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، تأسیس نظام مردم‌سالار دینی در ایران به رهبری امام خمینی (ره) تحولی بزرگ بود که نظریه‌های رایج جدایی دین از سیاست را به چالش کشید.

نظام جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک تجربه منحصر به فرد در تاریخ سیاسی معاصر به تلفیق اصول دینی و مردم‌سالاری پرداخته است. پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و برگزاری رفراندوم ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، آغازگر دوره‌ای جدید در تاریخ ایران بود که رویکردی نوین به مشارکت مردمی و حکمرانی دینی را معرفی کرد. 

روایت ۱۲ فروردین ۵۸ و رفراندوم جمهوری اسلامی

در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، مردم ایران با شرکت در رفراندوم تاریخی، به تأسیس جمهوری اسلامی رای دادند. این روز به عنوان نماد مردم‌سالاری دینی شناخته می‌شود؛ چراکه مردم به صورت مستقیم در تصمیم‌گیری درباره نوع حکومت خود مشارکت کردند. جوانان و نوجوانان امروزی باید بدانند که این رفراندوم نه تنها نمایانگر اراده و تمایل مردم برای تغییر نظام سیاسی و اجتماعی بود، بلکه راه را برای یک نظام نوین براساس اصول اسلامی و دینی هموار کرد.

مشارکت گسترده مردم در این رفراندوم، نشان‌دهنده خواسته‌های واقعی آنان برای دست‌یابی به آزادی، عدالت و ساختاری سیاسی بود که در آن صدای آنان شنیده شود. مردم با رأی خود نشان دادند که پشتیبان ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی هستند.

نظام جمهوری اسلامی، به رغم وجود چالش‌ها و تهدید‌های مداوم از جمله هشت سال جنگ تحمیلی، تحریم‌های اقتصادی، اغتشاشات داخلی و ترور و ... همواره به اقتدار و ثبات خود ادامه داده است. این ثبات، نتیجه رویکردی است که با تأکید بر مردم‌سالاری دینی و پاسخگویی به نیاز‌های جامعه نظام را تقویت کرده است.

تحمیل جنگ هشت‌ساله به ایران، نه تنها به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان فرصتی برای همبستگی و اتحاد ملت باعث ایجاد اقتدار در نظام شد. تجربه این جنگ و مشقات پس از آن، موجب تقویت هویت ملی و اسلامی در جامعه گردید و به گونه‌ای بود که نشان داد نظام جمهوری اسلامی نه تنها در برابر تهدید‌های خارجی قوی است، بلکه بر اساس اراده و نظرات مردم نیز ماندگار شده است.

تغییر نظام سیاسی و اجتماعی از رژیم سابق به جمهوری اسلامی، با رهبری امام خمینی (ره) و روشنگری‌های ایشان و ادامه راه توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی، آغازی بر تجلی مردم‌سالاری در ایران بود.

امام راحل همواره بر لزوم حفظ رأی و نظر مردم تأکید می‌کردند و مفهوم جمهوری اسلامی را بر پایه احترام به خواست مردم بنیان‌گذاری کردند. جمله مشهور ایشان «حکومت اسلامی، حکومتی است که بر اساس رأی مردم قرار دارد» بیانگر این باور عمیق است که مردم، اساس‌گذار این نظام هستند.

همچنین، رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در سخنان خود بر لزوم تداوم مردم‌سالاری دینی تأکید کرده و نقش مردم را در تعیین سرنوشت خود مهم می‌دانند. این دیدگاه‌ها نه تنها اعتبار ساختار سیاسی ایران را افزایش داده، بلکه به تعمیق دموکراسی دینی در کشور نیز کمک کرده است.

پاسخ به شبهات پیرامون رفراندوم و مردم‌سالاری

در کنار موفقیت‌ها و پیشرفت‌های نظام جمهوری اسلامی، همواره ابهام‌ها و شبهاتی نیز در مورد رفراندوم و ماهیت مردم‌سالاری دینی در ایران مطرح شده است. برخی منتقدان بر این باورند که رفراندوم جمهوری اسلامی در شرایط خاصی برگزار شد و لذا اعتبار آن مورد سوال است.

اما باید به این نکته توجه داشت که این رفراندوم، نتیجه یک فرآیند طولانی از تحولات اجتماعی و سیاسی در ایران بود. بالاتر از هر چیز، در شرایطی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، مردم با شور و شوق فراوان در این رفراندوم شرکت کردند و رأی خود را به وضوح به حکومت دینی و اسلامی ابراز کردند.

همچنین، در سال‌های اخیر نظام جمهوری اسلامی به تدریج تلاش کرده تا با برگزاری انتخابات متعدد و فراهم کردن بستر‌های لازم برای مشارکت عمومی، به تقویت پایه‌های مردم‌سالاری دینی بپردازد. این اقدامات نشان می‌دهد که نظام به معنای واقعی کلمه به نظر و رأی مردم ارج می‌نهد و تلاش دارد به آن‌ها پاسخگو باشد.

 با توجه به تاریخچه رفراندوم ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ و ادامه این روند در سال‌های اخیر، می‌توان به یقین گفت که ایران به عنوان یک کشور مستقل و اسلامی، همواره بر اساس اراده مردم و با توجه به نظرات آن‌ها مسیر خود را پیش می‌برد.

رقیه وصالی

فعال فرهنگی و مدرس طرح امین